Wybuch pandemii zagroził ciągłości edukacji, dlatego nauka na odległość stała się niezbędna, żeby zapobiec powstaniu luki w ciągłości nauczania. Mnogość narzędzi kształcenia na odległość stwarza problemy w ich optymalnym wyborze w dydaktyce.

Zadania szkoły

Dobór narzędzi zdalnego nauczania uzależniony jest od zadań jakie spełnić musi szkoła w związku z czasowym ograniczeniem funkcjonowania placówek oświatowych z powodu koronawirusa. Zadania określiło rozporządzenie MEN z 20.03.2020 r. – link. W tabeli przedstawiono podstawowe zadania dyrektorz szkoły i nauczycieli oraz najczęściej stosowane narzędzia informatyczne do ich realizacji. Kolor zielony oznacza realizację danego zadania a kolor czerwony brak realizacji.

Z zestawienia wynika, że tylko dwa narzędzia pozwolą na realizację wszystkich zadań: MS Teams oraz Google Meet. Co istotne oba narzędzia są bezpłatne dla szkół, nawet po ustaniu pandemii. Dzięki temu wszyscy uczniowie, nauczyciele pracują na jednej, jednolitej platformie zdalnego nauczania.

Pozostałe narzędzia realizują część zadań np. spotkania wideo czy audio i często są bezpłatne tylko w okresie pandemii . Aby zrealizować pozostałe zadania uczniowie, nauczyciele i rodzice muszą korzystać z dodatkowych narzędzi np. grupy na Facebooku, Messenger, email. Takie rozwiązanie wprowadza zamęt i zniechęcenie wśród uczniów i rodziców.

Podstawowe narzędzia

W ostatnich tygodniach szkoły coraz częściej korzystają z następujących narzędzi zdalnego nauczania: MS Teams, Google Meet oraz ZOOM.

MS Teams – usługa w ramach pakietu MS-365. Bezpłatna dla edukacji. Możliwość pracy przez aplikację lub przeglądarkę. Uczniowie, nauczyciele mają dostęp nie tylko do platformy zdalnego nauczania Teams ale również do narzędzi MS Office. Dostęp do platformy możliwy tylko przez konta edukacyjne, dzięki czemu korzystanie z narzędzia jest bezpieczne i spełnia wymogi RODO. Dodatkowo usługa zawiera:

• konsolę administracyjną dzięki czemu możliwe jest monitorowanie postępów uczniów, statystyki pracy nauczycieli,
• kalendarz którzy jest centrum zarządzania pracy szkołą. Umożliwia m.in. tworzenie tygodniowych planów pracy, tworzenie grup, koordynację pracy nauczycieli (równomierne obciążenie zajęciami, zróżnicowanie zajęć).
• możliwość organizowania współpracy nauczycieli,
• narzędzia do spotkań wideo i audio,

Google Meet – usługa w ramach pakietu narzędzi G Suite. Bezpłatna dla edukacji. Oparta o pracę przez przeglądarkę. Dostęp do platformy możliwy tylko przez konta Google (wyższy poziom bezpieczeństwa). Każdy użytkownik ma nieograniczoną ilość miejsca do wykorzystania na Dysku Google, w Gmailu i w Zdjęciach Google. Dodatkowo usługa zawiera:

• kalendarz do planowania pracy (mniej funkcji niż w MS Teams),
• możliwość pracy na współdzielonych dokumentach.

ZOOM – usługa bezpłatna. Dedykowana do wideo i audio spotkań. Niestety jest podatna na zoombombing, czyli zorganizowane akcje mające na celu zakłócanie wideokonferencji (np. nielegalne logowanie się do spotkań klasowych, udostępnianie zakazanych treści itp.).  Brak kompleksowego szyfrowania sesji spotkań. Zakaz zakładania kont dla uczniów poniżej 16 roku życia. Brak konsoli administracyjnej 

Podatność na zoombombing sprawiła wprowadzenie zakazu używania aplikacji w szkołach amerykańskich, na Tajwanie i w Niemczech.  Na początku maja Zoom Video Communications Inc., wykupiła dwie inne firmy, aby rozwiązać problem bezpieczeństwa komunikacji. Wdrożenie nowych rozwiązań wymaga jednak czasu.

Aplikacja jest bardzo popularna wśród firm do pracy grupowej. Wśród dorosłych użytkowników jest jednym z najpopularniejszych narzędzi do wideokonferencji. Niestety niedopracowane zabezpieczenia aplikacji oraz ograniczenie zakładania kont użytkownika (od 16 roku życia) sprawiają, że stosowanie jej w edukacji (zwłaszcza w szkolnictwie podstawowym) jest nadal dość ryzykowane.

Zintegrowana Platforma Edukacyjna MEN – usługa bezpłatna. Rekomendowana przez MEN. Zapewnia bezpieczne przesyłanie danych. Jest połączeniem platformy zdalnego nauczania z repozytorium starannie wyselekcjonowanych materiałów edukacyjnych. Platforma pozwala na:

• zakładanie grup (klas),
• planowanie interaktywnych zajęć,
• monitorowanie postępu uczniów. Panel klasy wyświetla wyniki uczniów,  informacje o aktywności uczniów itp.

Prostota obsługi oraz przemyślana nawigacja sprawiają, że Zintegrowana Platforma Edukacyjna jest alternatywą dla szkół w których pojawią się problemy kadrowe i techniczne z wdrożeniem bardziej zaawansowanych narzędzi (Teams, Meet).

Jaki więc wybór?

Zdalne nauczanie to nie tylko proste wysyłanie zadań do uczniów, to nie same spotkania wideo czy audio. To bardziej złożony proces wymagający od szkół wiedzy i profesjonalnego podejścia do nowych zadań. Zadania te składają się na triadę działań:

• zarządzanie procesem kształcenia,
• monitorowanie postępów uczniów,
• raportowanie działań adresowanych do uczniów, rodziców i nauczycieli.

Aby w pełni sprostać tym zadaniom, niezbędne jest wdrożenie interaktywnych środowisk informatycznych dedykowanych do placówek oświatowych, czyli platform edukacyjnych. Godne polecenia pozostają:

• MS Teams,
• Google Meet oraz
• Zintegrowana Platforma Edukacyjna MEN dostępna na stronie epodreczniki.pl

Rekomendowane platformy edukacyjne pozwalają na pełne nadzorowanie zdalnego nauczania zgodnego z zaleceniami medycznymi (więcej w Zdalne nauczanie a zdrowie). Ich wdrożenie wymaga wsparcia ze strony organów prowadzących zgodnie z wymogami § 6. 2. zarządzenia MEN z 20.03.2020 r.

Wybory dokonane przez szkoły mają bezpośredni wpływ na organizację domowego środowiska uczenia się. Im mniej narzędzi, bardziej kompleksowych, tym lepiej dla ucznia.

Mnożenie narzędzi prowadzi do chaosu i szumu technicznego. Należy też pamietać, że popularne komunikatory głosowe, prywatne adresy email nie zawsze gwarantują wystarczający poziom bezpieczeństwa dla danych osobowych.